Problem medyczny i społeczny związany z osteoporozą to przede wszystkim złamania.
Złamania mogą dotyczyć różnych kości ale najważniejsze są tzw. „duże” złamania osteoporotyczne czyli złamania kręgów, biodra, przedramienia i ramienia. Złamania w przebiegu osteoporozy to takie, które wystąpiły w wyniku minimalnego urazu, zwykle upadku z wysokości własnego ciała. Generalnie, złamania są wynikiem osłabienia tkanki kostnej w przebiegu osteoporozy oraz upadku. Należy pamiętać, że złamanie tego rodzaju znacząco zwiększa ryzyko kolejnego złamania zatem podstawowym celem działań lekarskich jest zapobieganie wystąpieniu pierwszego złamania. Idealnie byłoby móc zidentyfikować osoby, jako kandydatów do rozpoczęcia leczenia farmakologicznego jeszcze przed wystąpieniem pierwszego złamania. To nie jest proste gdyż liczba osób potencjalnie zagrożonych jest duża i w skali Polski z pewnością to kilka milionów osób. Nie można raczej oczekiwać, że oceny ryzyka złamań dokona lekarz z powodu natłoku pracy. Ciekawą analizę zaprezentowali autorzy kanadyjscy, którzy zaproponowali by w pierwszej kolejności objąć taką wstępną oceną kobiety po 65-tym roku życia, jako grupę podwyższonego ryzyka złamań. W tym celu można wykorzystać łatwo dostępny w sieci algorytm FRAX. Ta analiza z założenia ma dotyczyć osób, które nie miały dotąd wykonanego badania densytometrycznego. Jeśli to ryzyko jest duże np. ponad 20% przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu leczenia farmakologicznego należy zlecić pomiar masy kostnej i ponownie ocenić ryzyko złamań. Autorzy kanadyjscy nie zalecają oceny ryzyka złamań u młodszych osób.

Jak w praktyce sami możemy wstępnie oszacować swoje ryzyko złamań?

Sądzę, że warto dokonać takiej analizy gdy występują 2-3 czynniki ryzyka spośród następujących okoliczności: aktualne palenie, wczesna menopauza (przed 45 rokiem życia), złamanie biodra u jednego z rodziców, przewlekłe stosowanie niektórych leków (np. sterydy, leki p-padaczkowe), obecność chorób przewlekłych (gościec stawowy, cukrzyca, choroby nerek, jelit lub wątroby), zmniejszenie wzrostu o 3-4 cm względem wzrostu w młodości.
Na stronie internetowej gabinetu można oszacować to ryzyko na podstawie algorytmu POL-RISK, który zostały opracowany badaniu obserwacyjnym blisko 1000 kobiet z powiatu Raciborskiego.
W tym miejscu gorąco zachęcam do samodzielnego obliczenia tego ryzyka ale zawsze interpretacja wyniku powinna należeć do lekarza. Jest to szczególnie potrzebne gdy uzyskany wynik przekracza 20%. Jeśli to ryzyko wydaje się w osobistej ocenie duże należy zwrócić się do lekarza tak by móc podjąć ewentualne leczenie nie dojdzie do pierwszego złamania.